طلوع و غروب یک پایتخت: شکل یابی، توسعه، اقتدار و اضمحلال شهر سلطانیه

Authors

همایون رضوان

حسن کریمیان

abstract

با وجود آن که ایلخانان (750-654 ﻫ.ق) مراغه و سپس تبریز را به پایتختی برگزیدند، اندیشۀ ایجاد شهری که نمادی از امپراتوری این صحرانوردان باشد آنها را به ساخت سلطانیه ترغیب نمود. طرح غازان­خان در ایجاد این پایتخت نوساز به روزگار فرمانروایی سلطان محمد خدابنده اجرا شد و توسعۀ سریع سلطانیه آن را در زمرۀ باشکوه­ترین شهرهای جهان درآورد؛ شکوهی که تا پایان فرمانروایی جلایریان (835 ﻫ­.­ق) استمرار یافت، لیکن متعاقب تهاجم تیمور گورکانی (786 ﻫ.ق) فروکش نمود تا این که از آن پایتخت عظیم، تنها آثار معدودی بر جای مانده است. در خصوص چگونگی فرم، عملکرد، سازمان فضایی و ساختار اجتماعی ساکنان این ابرشهر ایلخانی پرسش های فراوانی قابلیت طرح می یابد. پژوهش حاضر در پی آن است تا با اتکاء به شواهد باستان شناسانه عوامل مؤثر بر ظهور، توسعه و افول این شهر را مورد کنکاش قرار دهد. در نتیجۀ این پژوهش فهرستی از عوامل مذکور احصاء گردیده­ است

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

طلوع و غروب یک پایتخت: شکل‌یابی، توسعه، اقتدار و اضمحلال شهر سلطانیه

با وجود آن که ایلخانان (750-654 ﻫ.ق) مراغه و سپس تبریز را به پایتختی برگزیدند، اندیشۀ ایجاد شهری که نمادی از امپراتوری این صحرانوردان باشد آنها را به ساخت سلطانیه ترغیب نمود. طرح غازان­خان در ایجاد این پایتخت نوساز به روزگار فرمانروایی سلطان محمد خدابنده اجرا شد و توسعۀ سریع سلطانیه آن را در زمرۀ باشکوه­ترین شهرهای جهان درآورد؛ شکوهی که تا پایان فرمانروایی جلایریان (835 ﻫ­.­ق) استمرار یافت، لیک...

full text

دینور از شکل یابی تا اضمحلال: تأملی دیگر در عوامل موثر بر اضمحلال شهرها

مورّخین و جغرافی­نویسان را به خود معطوف کرده باشد. بقایای این شهر در دشتی وسیع و حاصلخیز در شمال غربی شهرستان صحنۀ کرمانشاه واقع شده و به جهت قرارگیری در مسیر ارتباطی ایران به بین‌النهرین، از موقعیت ممتازی برخوردار بوده است. قدیمی‌ترین آثاری که در بررسی‌های نگارندگان از بقایای شهر دینور به دست آمده، مربوط به دورۀ سلوکیان (64–312 ق. م) است. داده­های باستان­شناختی، ضمن تائید اطلاعات تاریخی، از تدا...

full text

روند شکل یابی، توسعه و تخریب شهر قدیم بم د

چگونگی شکل یابی شهر باستانی بم، همانند سایر شهرهای باستانی ایران، چندان روشن نیست، در این مقاله تلاش شده تا با استفاده از منابع و متون تاریخی تحریر شده توسط مورخین، جغرافی نویسان مسلمان و نیز سیاحان یا مأموران رسمی- که به این منطقه سفر داشته اند - چگونگی شکل یابی، توسعه و تخریب شهر بم مورد بررسی قرارگیرد. در این مقاله اثبات گردیده است که اگر چه فرم عمومی شهر تغییر یافته و دیوارهای دفاعی آن مکرر...

full text

مقایسه‌ی تصاویر طلوع و غروب در شاهنامه با ‏خسرو و شیرین

در روند تبدیل کلام از سطح عادی به سطح ادبی و هنری، تصاویر شاعرانه ‏یا صور خیال نقشی انکارناپذیر دارند. تصویر‌آفرینی‌های هر شاعر، ریشه در زندگی ‏بیرونی و درونی و شخصیت آن شاعر دارد که آگاهانه یا ناآگاهانه در شعر او تجلی ‏می‌یابد.‏ از برجسته‌ترین زمینه‌های استفاده از تصاویر، توصیف طبیعت است. در ‏میان توصیفات متنوع و رنگارنگ از طبیعت در شعر فارسی، منظره‌ی طلوع و ‏غروب، درخششی خاص دارد.‏ هدف کلی ...

full text

شبیه‌سازی رد زمینی و محاسبة زمان های طلوع و غروب ماهواره برای نقطة هدف

یکی از مسائل مهم در بهره‌وری از ماهواره‌ها، زمان‌بندی مدهای کاری و نوشتن سناریوی عملیات با درنظرگرفتن شرایط محیطی، به صورت خودکار بر روی پردازندة ماهواره است. در راستای ایجاد قابلیت تولید سناریوی پرواز برای ماموریت‌های ارسال شده از ایستگاه زمینی و یا ماموریت‌هایی که به صورت خودکار تولید می‌شود، پیش‌بینی آنبورد زمان و پریود زمانی رسیدن به ایستگاه یا نقطه‌ی عکسبرداری ضرورت می‌یابد. تولید سناریوی ...

full text

جلوه های بیانی طلوع و غروب خورشید در سبک خراسانی

ادبیات فارسی را می توان یکی از مهمترین و ژرفترین بسترهای فرهنگی در طبیعت ستایی و طبیعت گرایی و تقدیس طبیعت بر شمرد . البته این تجلیات طبیعی عمدتاً در شعر فارسی تجلی و بازتاب داشته اما «نثر» نیز به فراخور حال بسیار رنگ طبیعی یافته و ای بسا گاه تنها به توصیف و تشبیه یا تقدیس جلوه های حیات طبیعی می پرداخته است . از درخت و گل و بلبل و خورشید و ماه در شعر طبیعت گرا و تغزلی فارسی تا شب و باد و زمستان ...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مطالعات باستان شناسی

Publisher: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

ISSN 2288ـ1026

volume 6

issue 1 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023